مقدمه
بحث های بسیار زیادی پیرامون وب ۳.۰ (Web3.0) و تغییراتی که با خود به صنعت ارز دیجیتال ارائه می‌دهد وجود دارد، اما افراد کمی می‌دانند که چرا وب ۳.۰ به وجود آمده است و چه چیزهایی به همراه دارد. برای پاسخ به این سوال باید به بررسی اجداد آن یعنی وب ۱.۰ و ۲.۰ پرداخت.
همانند قرون وسطا، وب ۱.۰ نیز تا زمانی که به پایان نرسیده بود به این اسم شناخته نمی شد. اینترنت جهانی (WWW) یا (World Wide Web) فقط مجموعه ای از وبسایت های استاتیک با انبوهی از اطلاعات و بدون هیچگونه محتوای تعاملی بودند. اتصال به معنای اینترنت دایل آپ از طریق مودم های پر سروصدا و قطع دسترسی افراد خانه به تلفن بود. این اینترنت معرف چت روم های AOL و پیام رسان MSN، سایت های آلتاویستا و Ask بود و از سرعت به شدت کندی برخوردار بود. پخش ویدئو و موسیقی؟ اصلا فکرش را هم نکنید. دانلود کردن موسیقی حداقل یک روز طول می‌کشید.
پیدایش وب ۲.۰
حافظه مودم های قدیمی و رابط های کاربری خسته کننده کنار گذاشته شدند. اینترنت پرسرعت مسیر محتوای تعاملی را هموار کرد و اینترنت دیگر درباره مشاهده کردن نبود، بلکه درباره مشارکت بود. به اشتراک گذاری جهانی اطلاعات باعث پیدایش شبکه های اجتماعی شد. یوتیوب، ویکی پدیا، فلیکر و فیسبوک به کاربران امکان داد تا خود را بروز دهند و به ابزاری برای رشد و ترقی جوامع تبدیل شدند.
انتشار یک پست بلاگ حدود ۳۰ ثانیه طول خواهد کشید اما تلاش زیادی از جانب طراحان، توسعه دهندگان و مدیران برای یک ویرایش ساده وبسایت انجام می‌شود. به این دوره، دوره خواندن-نوشتن-انتشار می‌گویند که طی آن، گسترش اطلاعات به سادگی همین سه کلمه می‌باشد. در نتیجه، این سوال مطرح می‌شود که اگر وب ۲.۰ خوب است پس چه اتفاقی برای آن افتاد؟
اطلاعات، سرمایه است
سازمان ملل تخمین زده است که از سال 2000 تا سال 2015، تعداد کاربران اینترنت در 738 میلیون به 3.2 میلیارد نفر رسیده است. بدین ترتیب، میزان اطلاعات غیرقابل تخمینی ایجاد شده است و همانطور که شرکت های بزرگ دیجیتالی متوجه شده اند، اطلاعات شخصی یک دارایی بسیار باارزش است. از اینرو، جمع آوری گسترده اطلاعات در سرورهای متمرکز شروع شد و آمازون، فیسبوک و توییتر به بزرگترین دارندگان این مجموعه اطلاعات تبدیل شدند. افراد در مقابل راحتی این سرویس ها از امنیت خود چشم پوشی کردند. هویت، جستجوهای اینتنرنتی و اطلاعات خریدهای آنلاین افراد، دانسته یا ندانسته به بالاترین پیشنهادات فروخته شد.
انقلاب وب ۳.۰
تا اینجای کار، وب ۲.۰ به دنبال تقلید از وب ۱.۰ بود. وب بعدی که در ذهن داشتند، تغییری نوستالژیک به چشم انداز وب ۱.۰ بود، یعنی اینترنتی انسانی تر با حریم خصوصی بیشتر. این وب به جای متمرکز کردن قدرت در دستان افراد قدرتمندی که انگیزه های سوال برانگیزی دارند، قدرت به صاحبان اصلی آن برمی‌گردد.
چشم انداز اینترنت عادلانه و شفاف تر به سال ۲۰۰۶ برمی‌گردد، اما ابزار و فناوری برای تحقق آن وجود نداشت. از پیدایش بیت کوین تنها سه سال می‌گذشت و با خود مفهوم دفترکل توزیع شده یا بلاک چین را برای ذخیره سازی دیجیتال همتا به همتا به ارمغان آورده بود. غیرمتمرکزسازی فقط یک ایده و بلاک چین ابزار آن بود. اکنون ما چیزی به اسم اینترنت انسان محور در اختیار داریم.
وب غیرانحصاری و با حریم خصوصی پیشرفته
اگرچه وب ۲.۰ بسیاری از ساختارهای قدرت را به طور مساوی توزیع و فرصت های جدید ایجاد کرد، اما موتور اقتصاد عمدتا خصوصی و انحصاری شده بود. فیسبوک و اوبر شبکه های خصوصی برای زیرساخت های عمومی تحت تسلط خود ایجاد کرده بودند. وب ۳.۰ آنتی تز این موضوع بود. در واقع وب ۳.۰ درباره چندین مرکز سوددهی بود که ارزش ها را در سراسر شبکه آزاد به اشتراک می‌گذاشتند.
می‌توان آینده نه چندان دوری را متصور شد که تلفن های مبتنی بر کریپتو، VPN ها، ذخیره سازی غیرمتمرکز و کیف پول های ارز دیجیتال گسترش یافته اند. آینده ای بدون نیاز به ارائه دهندگان تلفن همراه و اینترنت که بر اطلاعات ما نظارت کنند یا آن را مسدود کنند. اگر از حرکت کورکورانه به سمت آینده تاریک اجتناب کنیم، این ابزارهایی که به آن نیاز داریم. وب ۳.۰ مزیت های بسیار زیادی ارائه می‌دهد که بعضی از آنها عبارتند از:
بدون نهاد مرکزی کنترل کننده: واسطه ها از معادله وب ۳.۰ حذف شده اند. بلاک چین هایی نظیر اتریوم، پلتفرم بدون نیاز به اعتماد ارائه می‌دهند که قوانین آن را نمی‌توان شکست و اطلاعات آن کاملا رمزنگاری شده اند. شرکت هایی نظیر اپل دیگر کنترلی بر اطلاعات کاربران ندارند. هیچ نهاد یا دولتی نمی‌تواند سایت ها و خدمات را از بین ببرد و هیچ فردی نمی‌تواند هویت دیگران را کنترل کند.
مالکیت اطلاعات: کاربران نهایی کنترل کامل اطلاعات را مجددا به دست می‌گیرند و اطلاعات آنها دارای امنیت رمزنگاری می‌باشد. سپس اطلاعات می‌تواند به صلاحدید و اجازه کاربران به اشتراک گذاشته شود. در حال حاضر، شرکت های بزرگی نظیر آمازون و فیسبوک مجموعه سرورهای عظیمی دارند که اطلاعات غذایی، درآمد، علایق، کارت های اعتباری و سایر اطلاعات کاربران را ذخیره سازی می‌کنند. این اطلاعات صرفا برای بهبود خدمات این شرکت ها نمی‌باشد، بلکه بازاریاب ها و تبلیغات کنندگان هر ساله میلیاردها دلار برای این اطلاعات هزینه پرداخت می‌کنند.
کاهش شدید هک و نفوذ به اطلاعات: از آنجایی که اطلاعات به صورت غیرمتمرکز و توزیع شده خواهند بود، هکرها برای نفوذ باید کل شبکه را از کار بیاندازند. در حال حاضر، شرکت های اینترنتی باید اطلاعات کاربران را پس بدهند یا از بررسی کل دیتابیس دست بکشند. این دخالت در اطلاعات فقط محدود به تهدیدات امنیتی نظیر تروریسم نمی‌باشد. در سال ۲۰۱۷، کوین بیس به دلیل تقاضای مشاهده اطلاعات بیش از ۱۵ هزار کاربر، IRS را به دادگاه کشاند.
این پرونده که کوین بیس در آن شکست خورد، مسیر را برای نهادهای دولتی هموار کرد تا اطلاعات مالی هزاران کاربر را در اختیار بگیرند، بدون آنکه توجیه تهدید آمیزی در این مورد وجود داشته باشد. متاسفانه مواردی نظیر این پرونده به وفور یافت می‌شود. در سال ۲۰۱۳، لاوابیت ارائه دهنده خدمات ایمیل ایمن ترجیح داد دست از کار خود بکشد تا اینکه کلیدهای SSL را به دولت آمریکا تحویل دهد.
قابلیت مشارکت و همکاری: شخصی سازی برنامه ها آسانتر خواهد شد و می‌توان آنها را بر روی گوشی های هوشمند، تلویزیون ها، خودروها، مایکروفرها و سنسورهای هوشمند اجرا کرد. در حال حاضر برنامه، سیستم عامل محور هستند و اغلب اوقات محدود به یک سیستم عامل می‌باشند. برای مثال، بسیاری از کیف پول های ارز دیجیتال اندرویدی بر روی سیستم عامل iOS در دسترس نمی‌باشند و باعث سردرگمی کسانی می‌شود که از چندین دستگاه استفاده می‌کنند. این امر، هزینه اضافی به توسعه دهندگان تحمیل می‌کند تا چندین نسخه از برنامه خود ایجاد و نرم افزار خود را به روزرسانی کنند.
بلاک چین های بدون نیاز به مجوز: هرکسی می‌تواند یک آدرس ایجاد کند و با شبکه تعامل داشته باشد. قدرت دسترسی به زنجیره های بدون نیاز به مجوز را نمی‌توان نادیده گرفت. دسترسی کاربران بر اساس منطقه جغرافیایی، درآمد، جنسیت، عقاید یا عوامل جامعه شناختی مسدود نمی‌شود. سرمایه و سایر دارایی های دیجیتال را می‌توان به طور بین المللی، سریع و موثر انتقال داد.
خدمات بدون اختلال: تعلیق حساب و محروم سازی از ارائه خدمات به شدت کاهش می‌یابد. از آنجایی که هیچ نقطه شکستی وجود ندارد، اختلال در خدمات به حداقل خواهد رسید. اطلاعات در نودهای توزیع شده ذخیره سازی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که وجود چندین بک آپ از مشکلات سرورها در امان باشد.
نحوه کار وب ۳.۰ چگونه خواهد بود؟
وب ۳.۰ نیز همانند هر فناوری نوظهور دیگری همچنان درحال بازنگری است. برای دسترسی به اینترنت غیرمتمرکز، افراد فقط به یک سید نیاز دارند. سید یک دارایی است که تعامل با برنامه های غیرمتمرکز و سایر خدمات را امکان پذیر می‌سازد. افراد هم چنان از مرورگرها برای دسترسی به اینترنت استفاده خواهند کرد و از نظر بصری همانند وب ۲.۰ کاربرپسند خواهد بود.
- در ظاهر، منحنی یادگیری وب ۲.۰ به وب ۳.۰ کم شیب و آرام خواهد بود. اما فراتر از آن، چارچوبی که کاربران را به خدمات دیجیتالی متصل می‌کند بسیار متفاوت می‌باشند. تراکنش ها به طور دستی امضا و تایید می‌شوند تا از ارائه اطلاعات شخصی کاربران توسط پلتفرم ها جلوگیری شود. کاربران به جای انتخاب شدن، انتخاب می‌کنند.
- به جای گوگل درایو یا دراپ باکس، خدماتی نظیر Storj، سیاکوین، فایل کوین یا فناوری IPFS را برای توزیع و ذخیره سازی فایل ها داریم.
- به جای اسکایپ، پلتفرم هایی نظیر Experty.io را داریم.
- به جای واتس اپ و ویچت، برنامه Status را خواهیم داشت.
- به جای سیستم عامل هایی نظیر iOS و اندروید، چارچوب هایی نظیر Essentia.one و EOS را خواهیم داشت که درگاهی به اینترنت جدید می‌باشند.
- پلتفرم های آکاشا یا استیمیت نقش فیسبوک را ایفا خواهند کرد. مرورگر بریو به عنوان کروم عمل خواهد کرد و Ethlance جای Upwork را خواهد گرفت.
این موارد فقط مثال های اندکی می‌باشند. با عملی شدن وب ۳.۰، پلتفرم های جدید با سطح رقابت سالم ظهور خواهند کرد که توسط ارائه دهندگان یکه تاز خدمات کنترل نمی‌شوند.
مفهوم مورد نظر به صورت زیر می‌باشد: در حال حاضر برنامه های غیرمتمرکز، کیف پول ها، پلتفرم ها و سایر دارایی های دیجیتال سازنده وب ۳.۰ پراکنده اند. همانند وب ۲.۰ دسترسی به این رابط های کاربری به سیدها، لاگین ها و هویت های مجزایی نیاز دارد. پلتفرم Essentia.one تمام این پلتفرم های مجزا را از طریق یک سید به یکدیگر متصل خواهد کرد. از آنجایی که این سید به عنوان کلید رمزنگاری شده عمل خواهد کرد که همراه با مالک آن می‌باشد، Essentia گواه اثبات اعتبار را ارائه خواهد داد اما بیشتر از هویت افراد چیز دیگری درخواست نخواهد کرد.
همانند وب ۲.۰ که وب ۱.۰ را از بین نبرد، حرکت به سمت وب ۳.۰ و یکپارچگی آن با سیستم های آنلاین فعلی طول خواهد کشید. چرخ های وب ۳.۰ از چندی پیش به حرکت در آمده اند. وب ۳.۰ انقلاب در حرکتی است که از نقطه بی بازگشت عبور کرده است.
منبع : بلک وال
